Rememore pri la Esperanto-teatro Verda ĉaro de Julio Baghy 1954-1959 |
|||||||||
Ondráček |
|
|
|
||||||
|
Jindřich Ondráček rememoras En la jaro 1955, veninte en
Prahan, mi tuj komencis vizitadi la Esperanto-klubon, merkrede, kaj
junularajn renkontiĝojn, marde. Tiam la Verda ĉaro de Julio Baghy jam ekzistis, ĝi prezentis
jam kelkajn programojn. Eva Seemannová konvinkis min, ke ankaŭ mi estu
ano de Verda ĉaro de Julio Baghy. Mian unuan rolon mi studis en la
teatraĵo Mariŝa de fratoj Mrštík. Mi ricevis la rolon de Francek,
sed kvankam mi konis la rolon kaj kun ceteraj partoprenis la provludojn, al
Seemanová ŝajnis, ke por tiu rolo mi estas tro trankvila kaj fine
anstataŭis min Jiří Pastor. Sed en la dua teatraĵo,
Pigmaliono de G. B. Shaw, mi ricevis rolon de kolonelo Pickering. Kelkfoje ni
prezentis la teatraĵon en Praha, poste nia grupo ricevis inviton
prezenti Pigmalionon dum la Varsovia kongreso en la jaro 1959. Por ilustri la tiaman politikan
etoson: la inviton subtenis pola ministro (mi ne plu memoras kiu), ni havis aĉetitajn
trajnbiletojn por trajno forveturonta je la 15a horo, sed ankoraŭ
tagmeze ni sidis en nia ministerio kaj atendis la permeson por forveturi.
Tamen ni elveturis el Praha kaj nur tiam, kiam ni trapasis la ĉeĥoslovakan-polan
landlimon, ni estis certaj, ke ni atingos Varsovion. Tie, en la palaco de kulturo, kie
okazis la kongreso, ni poste prezentis
Pigmalionon. Vidante tie la scenejon, ni estis ŝokitaj. En Praha ni kutimis ludi en Malá scéna (Malgranda scenejo), kie la
scenejo havis nur kelkajn metrojn. En la kulturpalaco estis la scenejo preskaŭ 50 metrojn
longa. Ni devis alkutimiĝi paroli al 6 mikrofonoj, kiuj pendis de la
plafono. Tio
ne estis la sola problemo. La rolon de servistino Pearc ricevis Inge
Bartošíková. Kiel nederlandanino ŝi ne ricevis permeson veturi al
Pollando. Mi
jam ne scias, kiamaniere - por anstataŭi ŝin - ricevis la rolon
samideanino el Pardubice (la nomon mi ne plu rememoras). Preskaŭ antaŭ
la forveturo al Varsovio ŝi malsaniĝis. Kiel
nun rapide trovi novan anstataŭintinon? Jen estis elektita Jaroslava
Míčová, kiu gvidis infanan lernejan rondeton, kiu deklamis poemojn kaj
prozojn prezentitajn tiam dum politikaj, sindikataj kaj similaj kunvenoj,
tiel nomata „kulturní vložka“ (kultura parto). Ŝi
akceptis la rolon. Ĉiuj estis trankvilaj, ĉar ĉiuj supozis, ke
ŝi havas spertojn ankaŭ en teatro. En
trajno al Varsovio Antonín Seemann, kiu reĝisoris, demandis, ĉu
Míčová konas sian rolon. Ŝi respondis ke jes. Sed siajn frazojn ŝi
prezentis kiel poemon, ne sciante, en kiu momento diri la ĝustan. Do
la tutan veturon en la trajno, en unu kupeo, ni pruvadis partojn de ŝia
rolo, por ke ŝi alkutimiĝu, kiam estas ŝia vico por paroli. Tamen
dum la prezentado en Varsovio okazis jeno. Sur
la scenejo estis Pickering, Eliza kaj Higins. Eniris servistino Pierc
(Míčová), diris sian frazon, poste interparolis Higins kun Eliza kaj subie
estis silento. Tra la scenejo iradis
kontraŭ si Eliza kaj Higins. Dum ilia preterpaso Eliza mallaŭte
diras al Higinso: „Do parolu“. Dum la dua renkontiĝo meze de la scenejo
Higins respondis al ŝi: „Mi havas nenion por paroli.“ Tiel okazis
kelkfoje. Malantaŭ la scenejo Seemann rimarkis, ke io ne estas en ordo.
Post pli longa silento li sufloris al Míčová. La situacio estis savita, poste
ĝis la fino okazis nenio malbona. Ni supozis, ke tio estas terura
hontindaĵo. Sed la spektantoj opiniis, ke la situacio estis tiamaniere
bone substrekita, akrigita. Do ni malfeliĉis pro la hontindaĵo,
spektanto tion sentis male. En Praha la rolon de Pickering
ludis mi. Por la kongresa prezentado, ĉar mi por la kolonelo estis tro
juna (24-jara), devis tie anstataŭi min sinjoro Rybinski. Same, antaŭ
la forveturo, li malsaniĝis, kaj mi ludis mian rolon en Varsovio. Glora epoko de la Verda ĉaro
de Julio Baghy estis dum mia soldatservo. Tiam estis prezentita Nora de
Ibsen, Legendo de amo de Nazim Hikmet, kiu hazarde estante en Praha,
partoprenis la prezentaĵon. Post mia reveno al la civila vivo
mi ludis ankoraŭ en la teatraĵo Matka (Patrino) de Karel Čapek. Pro diversaj kaŭzoj poste la
grupo disfalis kaj foriris el Praha. Eva Seemannová en postaj jaroj
prezentadis diversajn monologojn. Iam-tiam antaŭ ŝia programo mi
legis enkondukajn vortojn. Kun siaj programoj en Esperanto aŭ
ĉeĥe ŝi vizitadis ankaŭ diversajn urbojn, kie ŝi
havis prezentaĵojn. Ankoraŭ mi devas aldoni, ke ĉiujn
tekstojn tradukis ŝi mem, eventuale iam kunlaboris A. Seemann. Post la sukceso en Varsovio ni
ricevis inviton al la venonta kongreso en Bruselo. Sed ni jam ne ricevis
permeson veturi okcidenten. |
|
|||||||